جعبه تقسیم یکی از مهمترین و پرکاربردترین وسایل در بخش سیم‌کشی هر ساختمانی است. در داخل جعبه تقسیم، انواع ترمینال وجود دارد که سیم‌ها، داخل آن به هم متصل می‌شوند. انشعاب‌هایی که از جعبه تقسیم خارج میشود، در سایر بخش‌های ساختمان، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
جعبه تقسیم – که جعبه‌ی الکتریکی، جانکشن باکس و یا جعبه‌ی ترمینال نیز نامیده میشود، یک جعبه‌ی محافظتی است که سیم‌ها در آن به هم متصل می‌شوند. جعبه‌های تقسیم غالباً در گچ دیوار، در سقف، یا بتن کار گذاشته می‌شوند. این جعبه‌ها در اکثر خانه‌ها، ساختمان‌ها، و کارخانه‌ها رایج هستند.
جعبه‌های تقسیم هم در جای سرپوشیده و هم در محیط روباز یافت می‌شوند و به صورت توکار یا روکار مورد استفاده قرار می گیرند. جعبه‌های تقسیم ضد آب معمولاً در فضای بیرونی استفاده می‌شوند. جعبه‌های تقسیم معمولاً از فلز یا پلاستیک ساخته می‌شوند.
کاربرد جعبه تقسیم
در بیشتر جاهایی که برق باشد جعبه تقسیم نیز پیدا می‌کنید. جعبه تقسیم روکار و جعبه تقسیم توکار کارهای مختلفی انجام می‌دهد:
افراد را از تماس و برخورد با سیم‌های برق‌دار محافظت می کند.
سیم‌های شما را از گرد و غبار و رطوبت محافظت می کند.
از اینکه جوندگان کوچک (موش‌ها) سیم‌های شما را بجوند جلوگیری می‌کند.
نقشه‌ی الکتریکی ساختمان را به چند واحد سازمان‌دهی می‌کند.
از انتشار آتش درون جعبه‌ی تقسیم جلوگیری می‌کند. (اگر به درستی پوشانده شده باشد)
به طور خلاصه این جعبه‌های تقسیم از اینکه چیزهای ناخواسته مانند آب، موش، و دست شما با سیم‌های برق‌دار تماس داشته باشد جلوگیری می‌کنند. اگر به درستی پوشانده شوند، از انتشار آتشی که درون جعبه‌ی تقسیم شروع شده به بیرون جلوگیری می‌کند. علاوه بر این، جعبه‌های تقسیم به ساده‌سازی کلیه‌ی سیم‌کشی‌های برقی داخل ساختمان کمک می‌کنند. معمولاً هر جعبه تقسیم در یک ساختمان بخش متفاوتی از سیم‌کشی نقشه‌ی کلی ساختمان را نشان می‌دهد. جعبه‌های تقسیم بزرگتر نیز می‌توانند حاوی محافظ تغییر ولتاژ کل خانه باشند. این نوع آرایش سازمان یافته انجام هر نوع کار برقی را بسیار ساده تر می‌کند (درست مانند استفاده از مجموعه‌ای از ابزارهای برقی مناسب). اگر جعبه تقسیم نبود، کار برقکار بسیار سخت‌تر می‌شد.
انتخاب جعبه تقسیم مناسب
جعبه‌های تقسیم برق انواع مختلفی دارند، و از نوعی فلز یا پلاستیک ساخته می‌شوند. جعبه تقسیم مناسب برای شما به این بستگی دارد که شما آن را برای چه کاری لازم دارید. آیا جعبه تقسیم ضد آب (واترپروف) نیاز دارید؟ آیا جعبه تقسیم برای استفاده در فضای باز یا فضای سرپوشیده می‌خواهید؟ آیا جعبه‌ی 4 یا 8 ترمینالی است؟ این فهرست سؤالات ادامه دارد.
انتظارات خود از جعبه تقسیم الکتریکی را در ذهن خود مجسم کنید و بر اساس خواسته‌ها، نیازها، و خدمات آن محصول را انتخاب کنید. از آنجا که هر نوع جعبه تقسیم الکتریکی دارای مزایا و معایب متفاوتی است، انتخاب جعبه تقسیم عالی و مناسب بستگی به این دارد که شما آن را برای چه کاری نیاز دارید.
اجازه دهید انتخاب جعبه تقسیم را خلاصه کنیم. هنگام انتخاب جعبه تقسیم این چهار عامل مهم را باید در نظر بگیرید:
امتیاز حفاظت جعبه تقسیم
نحوه اتصال سیم‌ها در داخل جعبه تقسیم (نوع و تعداد ترمینال‌ها)
اندازه و شکل جعبه تقسیم
جعبه تقسیم از چه ماده‌ای ساخته شده است
- امتیاز حفاظت جعبه تقسیم
انجمن ملی تولیدکنندگان برق (NEMA) استانداردهای مورد استفاده در آمریکای شمالی برای رتبه‌بندی‌های مختلف محفظه‌های الکتریکی (یعنی جعبه‌های تقسیم) را تعریف می‌کند. رتبه‌بندی‌های انجمن NEMA شرایط محیطی که یک جعبه تقسیم الکتریکی قادر به تحمل آن است را شرح می‌دهد ، مثلاً آیا جعبه تقسیم می‌تواند در برابر گرد و غبار، نور، باد، برف، و سایر شرایط آب و هوایی مقاومت کند.
برای جعبه تقسیم الکتریکی ضد آب، حداقل به جعبه تقسیم نوع 3 انجمن ملی تولیدکنندگان برق (NEMA) نیاز دارید (اگر محافظت در برابر زنگ‌زدگی (خوردگی) نیز برایتان اهمیت داشته باشد، به نوع 3X/3RX/3SX نیاز دارید).
رتبه‌بندی انجمن ملی تولیدکنندگان برق (NEMA) به شما خواهد گفت که آیا یک جعبه تقسیم الکتریکی برای استفاده در مکان‌های خطرناک یا غیر خطرناک و استفاده در فضای سرپوشیده یا فضای بیرونی مناسب است یا خیر. علاوه براین، رتبه‌بندی به شما نشان می‌دهد که جعبه تقسیم چقدر در برابر روغن، خنک کننده‌ها، و خورنده‌ها محافظت میشود.
سیستم رتبه‌بندی مشهور دیگر عبارت است از درجه‌ی حفاظتی (IP) یا سیستم رتبه‌بندی حفاظت بین‌المللی. این سیستم معمولاً تحت عنوان رتبه‌بندی IP شناخته میشود. رتبه‌بندی IP میزان حفاظت جعبه تقسیم در برابر برخورد یا ورود اشیاء بیگانه، گرد و غبار و رطوبت را نشان می‌دهد.
ورود اشیاء خارجی روشی جالب است تا به شما گفته شود چه چیزی می‌تواند و چه چیزی نمی‌تواند وارد جعبه تقسیم شود.
حفاظت دارای سطوح مختلف است. به عنوان مثال جعبه تقسیم مقاوم در برابر گرد و غبار یا آب، جعبه تقسیم غیرقابل نفوذ در برابر گرد و غبار، جعبه تقسیم ضد آب و جعبه تقسیم دارای قابلیت فرو رفتن در آب. سطح دقیق حفاظت به امتیاز IP بستگی دارد.
جعبه تقسیم‌های رایج که دارای امتیاز IP هستند عبارتند از:
جعبه تقسیم‌های IP65 – به عنوان ” غیرقابل نفوذ در برابر گرد و غبار و مقاوم در برابر آبی که از شیر آب می‌ریزد” رتبه بندی میشود.
جعبه تقسیم‌های IP67 – به عنوان “غیرقابل نفوذ در برابر گرد و غبار” و مقاوم در برابر فواره‌های قدرتمند آب و یا در برابر دریاهای متلاطم (تا عمق 1 متر غوطه‌وری غیر مداوم) امتیازبندی میشود.
جعبه تقسیم‌های IP68 – به عنوان “غیرقابل نفوذ در برابر گرد و غبار” و مقاوم در برابر غوطه‌وری کامل و مداوم در آب (مناسب برای غوطه‌وری مداوم در عمق زیر 1 متر) امتیازبندی میشود.
تولیدکننده معمولاً جزئیاتی در مورد حداکثر عمق و یا شرایط فشار را در اختیار شما قرار خواهد داد.
در نهایت، محافظ الکتریکی جعبه تقسیم را خواهید داشت. این امتیازبندی حفاظتی معمولاً به صورت آمپر نشان داده میشود. از این رتبه‌بندی استفاده میشود تا مشخص شود که آیا جعبه تقسیم می‌تواند حداکثر جریان خطای مدار مورد نظر شما را مدیریت کند یا خیر.
ایده‌ی خوبی است که به جای دست کم گرفتن جعبه‌های تقسیم خود، مقدار مجاز آنها را اندکی بیشتر در نظر بگیرید. این کار مانند سپر ایمنی عمل می‌کند و مانع بروز خطای انسانی در محاسبات رتبه‌بندی یا مانع آسیب‌های خطای غیرقابل پیش‌بینی میشود.
- ترمینال‌های جعبه تقسیم
ترمینال نقطه‌ای درون جعبه تقسیم است که در آن دو سیم به هم وصل می‌شوند. اغلب در یک جعبه تقسیم چندین پایانه وجود دارد، که هر ترمینال به عنوان نقطه اتصال دو سیم مختلف عمل می‌کند.
در صورت نیاز به اندازه‌گیری مقاومت عایق، اطمینان حاصل کنید که از یک تستر مقاومت عایق مناسب استفاده شود. اگر نیاز است که عایق را از نوک سیم جدا کنید، می‌توانید قبل از اتصال سیم به ترمینال، از سیم لخت کن استفاده کنید تا عایق را درآورید.
می‌توانید هر ترمینال درون جعبه تقسیم را به عنوان اسکله‌ای در بندر بارگیری در نظر بگیرید. همانطور که هر اسکله در بندر برای خطوط متفاوت حمل و نقل در نظر گرفته میشود، هر ترمینال درون جعبه تقسیم نیز برای اتصال الکتریکی متفاوتی در نظر گرفته میشود.
همانطور که بندر بارگیری می‌تواند چندین اسکله داشته باشد، جعبه تقسیم نیز می‌تواند چند ترمینال داشته باشد. رایج‌ترین جعبه‌های تقسیم، جعبه‌های 4 یا 6 ترمینالی هستند. یعنی تعداد دقیق ترمینال‌ها همیشه به تعداد اتصالاتی که باید ایجاد کنید بستگی دارد. هنگام انتخاب جعبه تقسیم برق، اطمینان حاصل کنید که برای هر جفت سیمی که می‌خواهید متصل کنید، ترمینال کافی داشته باشید.
سیم‌کشی در هر ترمینال انجام میشود تا یک اتصال الکتریکی ایجاد شود. می‌توانید ولتاژ هر اتصال را با استفاده از مولتی متر اندازه‌گیری کنید. برای اتصال سیم‌ها در یک ترمینال چند روش مختلف وجود دارد. نوع ترمینال بستگی به این دارد که سیم‌ها چقدر دقیق به هم متصل می‌شوندکه انواع آن عبارتند از:
ترمینال پیچی Busbar: برای نصب سریع استفاده می‌شوند، این ترمینال‌ها با وصل کردن هر یک از سیم‌های کابل به داخل سوراخ‌های خود ایمن می‌شوند.
پایانه‌های پیچی تک: این ترمینال‌ها تمام کابل‌ها (به عنوان مثال، کابل‌های کواکسیال یا هم‌محور) را در یک نقطه اتصال جمع می‌کنند، و با یک پیچ تک به یکدیگر وصل می‌کنند (با استفاده از یک پیچ گوشتی خوب). این ترمینال‌ها در دسترس‌ترین نوع ترمینال اتصال هستند که از تعداد زیادی سیم پشتیبانی می‌کنند.
پایانه‌هایی که به نگه‌داری نیاز ندارند (Maintenance-free terminals): این ترمینال‌ها انواع جدیدی از ترمینال‌های اتصالی هستند که به جای اینکه پیچ داده شوند، محکم، فشرده، یا جاگذاری شده‌اند تا قسمت‌های مختلف خود را محفوظ کنند. این ترمینال‌ها به عنوان راه حلی آسان و بدون استرس برای جعبه‌های تقسیم واقع در جاهای “غیرقابل دسترسی” در نظر گرفته می‌شوند.
کابل های ساختمانی یا لوله های برق در قسمت ورودی داخل شیارهای جعبه تقسیم قرار می‌گیرند و به کمک گلند کابل، محکم و ایمن‌سازی میشود. در جهت دیگر، بعد از انشعاب سیم‌ها، می‌توان آنها دریافت کرده و به قسمت خروجی جعبه هدایت نمود.
جعبه تقسیم یک قطعه پلاستیکی و یا فلزی کوچک است که سهم به سزایی در سیم‌کشی ساختمان ها دارند. این جعبه‌ها اگر برای سطح طراحی شده باشند، عمدتا بر روی سقف قرار می‌گیرند و یا در پشت پنل پنهان می‌شوند. وظیفه‌ی این قطعه، اتصال لوله‌ها و کابل‌ها در سیم‌کشی ساختمان، به یکدیگر است.
برای جلوگیری از بی‌نظمی و در معرض دید نبودن انواع سیم‌کشی‌ها، و البته افزایش ایمنی آنها در برابر خطر های احتمالی، مثل گرما و ضربه، می‌توانیم از جعبه‌های تقسیم استفاده کنیم. برای پوشش تجهیزات مختلف الکتریکی، به خصوص سیم‌کشی‌ها، یک درب فلزی و پلاستیکی روی این محصول وجود دارد. این درب در انتهای کار، پس از منشعب کردن سیم‌ها، بسته شده و به راحتی روی سطوح مختلف نصب میشود.
انواع جعبه تقسیم
یکی از اصلی‌ترین تقسیم‌بندی‌هایی که برای جعبه تقسیم مورد استفاده قرار می‌گیرد، بر اساس جنس ساخت است. به طور کلی، بر اساس جنس ساخت، چهار جعبه تقسیم در بازار وجود دارد:
جعبه تقسیم فلزی
جعبه تقسیم PVC
جعبه تقسیم ABS
جعبه تقسیم فایبرگلاس
جعبه تقسیم PVC و ABS، از انواع حعبه تقسیم پلاستیکی هستند.
ویژگی‌های جعبه تقسیم فلزی
جعبه تقسیم فلزی که با نام جعبه الکتریکی فلزی هم شناخته میشود، مقاوم‌ترین نوع جعبه تقسیم است. انواع فلزی جعبه تقسیم، مقاومت بسیار خوبی در برابر اشعه‌ی ماوراء بنفش و حرارت‌های بالا یا دمای پایین دارد. اما از جعبه تقسیم‌های پلاستیکی گرانتر و سنگینتر است. از آن جایی هم که این قطعات رسانا هستند، باید به زمین اتصال داشته باشند.
ویژگی‌های جعبه تقسیم پلاستیکی
مقاومت مکانیکی
مقاومت در برابر ضربه
مقاومت شیمیایی
عایق در برابر الکتریسیته و حرارت بالا
این نوع جعبه‌ها، در مقابل تابش و گرمای خورشید مقاوم هستند. از این رو می‌توان از آنها در محیط‌های باز و حتی مرطوب و دارای گرد و غبار نیز استفاده کرد.
یکی دیگر از مزیت‌های این قطعات، قیمت جعبه تقسیم پلاستیکی است که نسبت به جعبه‌های فلزی، بسیار مناسبتر می‌باشد. پس اگر قیمت جعبه تقسیم برای شما فاکتور اثرگذار است، این محصول می‌تواند گزینه مناسبی برای خرید باشد.
درجه حفاظت بالای مدل آی‌پی‌دار این محصول نیز، از دیگر مزیت‌های جعبه تقسیم پلاستیکی محسوب میشود که در ادامه به آن می‌پردازیم.
جعبه تقسیم IP دار
امنیت و درجه حفاظت جعبه تقسیم در برخی شرایط، اهمیت بالایی دارد. در این صورت، استفاده از جعبه تقسیم IP دار، توصیه میشود. درجه حفاظت این جعبه‌های تقسیم، IP68 می باشد که در نوع خود یک مزیت بسیار ایده‌آل نسبت به مدل پلاستیکی بدون IP محسوب میشود.فروشگاه اینترنتی مصالح شاپ عرضه کننده انواع لوازم و تجهیزات ساختمانی از جمله مصالح ساختمانی، لوله و اتصالات و تجهیزات برق با به‌روزترین قیمت است.